Proefschrift

193 interviews met leerlingen zijn voornamelijk gebruikt als ‘check’ om te kijken hoe de leerlingen de les hadden ervaren en hoe zij dachten over het vak en de docent. Door het maken van portretten van de docenten konden hun opvattingen en lespraktijken als betekenisvolle gehelen worden gepresenteerd. De kunst was om een manier te vinden om het materiaal te ordenen, selecties te maken en deze te kunnen vergelijken, zonder de betekenis ervan te verliezen. Het werken met de drie spanningsvelden was hiervoor een oplossing, aangezien dat richting gaf aan de onderzoeksvragen en analyse. Het eerste spanningsveld, filosofie leren - leren filosoferen kwam voort uit de doelen van het vak, dat in de bovenbouw havo en vwo zowel is gericht op het aanleren van filosofische begrippen en theorieën als op het zelf denken hierover. Dit spanningsveld is overkoepelend over de andere twee spanningsvelden continuïteit - discontinuïteit en authoritative - dialogic discourse. Uit de literatuur over het begrip ‘denken’ zijn acht aanwijzingen voor onderwijs in denken gedestilleerd, die een opstap vormden voor de constructie deze twee spanningsvelden (zie paragraaf 1.5). Het is van belang te benadrukken dat dit een analyse-instrument is. Het is niet zo dat deze polen in werkelijkheid uiteen getrokken kunnen worden, filosofische theorieën kunnen niet begrepen worden zonder er zelf over na te denken, en om over filosofische problemen na te denken is kennis van filosofische begrippen nodig. Het is dus niet zo dat het denken alleen aan de rechterkant van het schema plaatsvindt. Het idee is dat de ruimte om te denken ontstaat in het spanningsveld tussen beide polen. filosofie leren: gericht op het aanleren leren filosoferen: gericht op het zelf van begrippen, posities en theorieën leren denken, waarbij filosofische van filosofen vaardigheden en houding geoefend worden continuïteit: al het ‘geplande’, discontinuïteit: al het ‘ongeplande’, het curriculum, de organisatie onderbreking, verbazing, vertwijfeling van de les, de orde in de klas authoritative discourse: uitleg of dialogic discourse: open gesprek onderwijsleergesprek waarin een waarbij docent en leerlingen samen bepaalde filosofische theorie centraal een filosofische vraag aan het staat onderzoeken zijn

RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw