Proefschrift

35 Kritisch denken is meer dan het beheersen van bepaalde cognitieve vaardigheden. Het vooronderstelt een bepaalde houding: niet alleen goed kunnen redeneren, maar dit ook willen en geneigd zijn te doen. Voor docenten die hun leerlingen deze kritische houding willen leren, betekent dit dat ze les moeten geven op een kritische manier (critical manner). Siegel: A teacher who utilizes the critical manner seeks to encourage in his or her students the skills, habits and dispositions necessary for the development of the critical spirit. This means, first, that the teacher always recognizes the right of the student to question and demand reasons whenever demanded (…) The critical manner also demands honesty of the teacher; reasons presented by a teacher must be genuine reasons, and the teacher must honestly appraise the power of those reasons (ib., p. 45). Dat levert de achtste aanwijzing voor onderwijs in denken op: De docent dient de kritische houding voor te leven door goed te redeneren en open te staan voor verschillende perspectieven. Ook in recente literatuur over kritisch denken komt de verwevenheid tussen cognitieve vaardigheden en houdingsaspecten terug. In een overzichtsartikel van Facione wordt die houding (disposition) als volgt omschreven: “a probing inquisitiveness, a keenness of mind, a zealous dedication to reason, and a hunger or eagerness for reliable information” (Facione, 2011, p. 10) Bij de kenmerken van de kritische denker noemt Facione vergelijkbare zaken als Dewey en Siegel, zoals het openstaan voor verschillende perspectieven, het onderzoeken van de eigen vooronderstellingen en het vermogen om goed te kunnen redeneren. In de onderwijspsychologische hoek wordt kritisch denken doorgaans benaderd vanuit de cognitieve taxonomie van Benjamin Bloom, later gereviseerd door Anderson (Bloom, 1956 / Anderson, 2001). Daarin worden hogere orde denkvaardigheden, zoals analyseren en evalueren, onderscheiden van lagere orde denkvaardigheden, zoals reproduceren. Eerder zagen we dat volgens Kienstra in deze taxonomie het typisch filosofische aspect ontbreekt, dat zij aanduidt met de term ‘reflecteren’ (Kienstra, 2016, p. 62).

RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw