59 plaatsvindt binnen bepaalde kaders. The nature of classroom environment wordt volgens Doyle door de volgende factoren bepaald: 1) Multidimensionality: er speelt van alles in een klas (veel leerlingen met verschillende voorkeuren, mogelijkheden en achtergronden en beperkte mogelijkheden om met al die verschillen rekening te houden) 2) Simultaneity: er gebeuren veel dingen tegelijkertijd in een klas (terwijl de docent met het ene groepje leerlingen bezig is, is het ander groepje aan het kletsen) 3) Immediacy: snelle opeenvolging van ‘classroom events’ (er zijn binnen een les veel verschillende interacties achter elkaar tussen docent en leerlingen) 4) Unpredictability: onvoorspelbaar wat er in de klas zal gebeuren (de ene klas reageert bijvoorbeeld heel anders op een bepaalde les dan de andere) 5) Publicness: de interacties van de docent wordt door alle leerlingen gezien (bijvoorbeeld: als een docent ingrijpt als een leerling bepaalde regels overtreedt, heeft dit invloed op alle leerlingen daaromheen) 6) History: een gedeelde set van ervaringen, routines en normen in klas, die het fundament vormt voor de rest van het jaar (Doyle, 2006). Docenten nemen dus veel beslissingen tijdens het lesgeven en hebben doorgaans weinig tijd om daarop te reflecteren. Dat maakt het lastig deze praktijkkennis te vangen, waardoor veel pedagogisch-didactische kennis impliciet blijft, vaak ook voor de docenten zelf. In de Engelse literatuur wordt dit soort stilzwijgende ervaringskennis tacit knowledge genoemd. In dit onderzoek heb ik de methode van stimulated recall gebruikt als een manier om dit soort kennis toch boven water te krijgen. Bij deze methode wordt het geheugen gestimuleerd door het zien van videofragmenten van het eigen lesgeven dat kort daarvoor plaatsvond. Zoals we hierboven zagen hebben docenten normaal gesproken geen tijd om al hun overwegingen voor hun handelen in de klas te overdenken. Maar als ze zichzelf kort na de les terugzien op video, en de video op elk moment stop kunnen zetten, hebben ze die tijd wel. Naast de impliciete kennis die op die manier boven water kan komen, hebben docenten uiteraard ook expliciete opvattingen over hun vak, bijvoorbeeld over de doelen van het vak en het lesmateriaal dat ze gebruiken. Bij elke docent ben ik begonnen met een interview dat ging over deze expliciete opvattingen over het vak en de keuzes voor de eigen lespraktijk. Om recht te doen aan de individuele praktijken van docenten en zo veel mogelijk
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw