83 3.1 Portret van Harm Harm is 38 jaar oud op het moment van het startinterview. Hij heeft dan ongeveer tien jaar ervaring als filosofiedocent en heeft op verschillende scholen gewerkt, zowel in de onderbouw als bovenbouw en zowel op havo als vwo. ‘Als ik voorlichting geef aan de derdeklassers zeg ik altijd: filosofie is het enige vak op school waar het niet alleen gaat over wat in het boek staat, maar ook over jezelf. Je kan zelfs het falsificatieprincipe van Popper gebruiken in je leven. In de filosofieles wordt de denkvaardigheid van kritisch evalueren voortdurend getraind. Het is niet alleen droge theorie die je je eigen moet maken, er word je steeds gevraagd daar zelf iets van te vinden, je moet een standpunt innemen, je moet het wegen. Ik heb echt een gruwelijke hekel aan meningen zonder onderbouwing. In de hele maatschappij, dus ik probeer leerlingen te vormen tot kritisch in de zin dat een niet onderbouwde mening vrij waardeloos is, dat je die niet serieus hoeft te nemen. En die filosofen en theorieën en met elkaar in gesprek zijn, dat kan je helpen, een onderbouwde mening is vaak ook gewoon kennis en kunde, dus daar is dat ook voor nodig, dat je iets met recht kan zeggen. Het gaat erom dat leerlingen ontdekken dat ze autonome individuen zijn die hun plek in de wereld aan het vinden zijn. En dat filosofie, of die theorieën daarbij ondersteunend kunnen zijn, of richtinggevend, dat ze daar niet alleen in staan. Die academische filosofie en al die theorieën gebruik ik als middel, want het moet ook wel echt ergens over gaan, het moet niet alleen maar gaan om eigen subjectieve ervaringen en gevoelens. Voor de filosofieles is het gezamenlijk denken cruciaal, het deelnemen aan een gesprek of discussie, dat je ter plekke moet reageren op wat een ander zegt of op een vraag die je krijgt. Omdat het belang van verschillende perspectieven daarin naar voren komt op een spontane manier, dus in een directe interactie met iemand die je kent. Rustig thuis nadenken en schrijven is ook filosofie natuurlijk, maar dat is de academische discipline, het vormende aspect van filosofie in het voortgezet onderwijs zit heel erg in die interactie. Als leerling ben je dan onderdeel van een denktank-achtige groep, waarin ik je uitnodig om daaraan bij te dragen op een positieve en filosofische inhoudelijke manier. Dan ben je dus geen consument als leerling, maar heb je een verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren. Ik vind het heel belangrijk dat leerlingen durven te onderzoeken. Dat ze het niet pas zeggen als ze het allemaal al weten. Ik zag mezelf een keer terug op video en zag toen dat het meeste van wat er gebeurde in de klas via mij ging. Ik legde wat uit, of ik stelde een vraag, of ik legde een casus voor. Dan gingen er vingers omhoog en gaf ik
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw