211 Dutch summary | Nederlandse samenvatting 8 mogelijk samen met een negatiever zelfbeeld, wat veelvoorkomend is in mensen met een verleden van emotionele mishandeling (Baugh, Cox, Young, & Kealy, 2019; Gobin & Freyd, 2014). Het is belangrijk om te noemen dat de ernst van emotionele mishandeling relatief laag was in de ouders die deel hebben genomen aan het onderzoek aangezien ze hier niet op waren geselecteerd. Het is daarom interessant om in vervolgonderzoek te bekijken hoe mensen met een verleden van ernstigere vormen van emotionele mishandeling, maar ook met andere vormen van mishandeling, reageren wanneer zij zichzelf en anderen in de ogen kijken. In Hoofdstuk 4 is gekeken naar de neurale en affectieve responsen van adolescenten tijdens het maken van oogcontact met de ouder vergeleken met een onbekende volwassene. Daarnaast zijn deze responsen vergeleken tussen adolescenten met een depressie of dysthyme stoornis en adolescenten zonder psychische klachten. Uit de resultaten bleek dat adolescenten zonder psychische klachten zich, net als hun ouders, meer verbonden voelden tijdens het maken van oogcontact in de langer durende video’s vergeleken met een foto waarin hun ouder in de camera keek. Daarnaast hadden zij na oogcontact (aankijk video’s) een betere stemming en voelden zij zich meer verbonden met zowel hun ouder als een onbekende volwassene ten opzichte van video’s waarin dat niet het geval was (wegkijk video’s). Vervolgens is onderzocht hoe depressieve adolescenten reageerden op het maken van oogcontact met hun ouders. Hieruit bleek dat depressieve jongeren een consistent lagere stemming rapporteerden vergeleken met jongeren zonder psychische klachten. In tegenstelling tot jongeren zonder psychische klachten, was dit niet alleen zo na het maken van oogcontact met onbekende mensen, maar ook met de ouder. Dit suggereert dat zij meer moeite hebben met het aangaan en profiteren van sociaal contact, waaronder ook met de ouder. Dit sluit aan bij een vergelijkbare bevinding binnen het RE-PAIR onderzoek waarin is gevonden dat depressieve jongeren het lastig vinden om te profiteren van complimenten van hun ouders (van Houtum et al., 2023). Wat betreft de neurale responsen zagen we verminderde activiteit in de inferior frontal gyrus (IFG) en visuele cortex in depressieve jongeren (ten opzichte van jongeren zonder psychische klachten) in alle condities van de oogcontacttaak. Met name de IFG is belangrijk voor het inschatten van de gevoelens van een ander en zou een afspiegeling kunnen zijn van een verminderd gevoel van deelname in sociaal contact. EMPATHIE VAN OUDERS De adolescentie gaat gepaard met grote veranderingen en uitdagingen op sociaal gebied (Crone & Dahl, 2012). De mening van leeftijdsgenootjes weegt steeds zwaarder dan de mening van de ouders en de druk om ‘erbij te horen’ neemt toe. Ook begeven jongeren zich vaker buitenhuis en beleven zij allerlei leuke en minder leuke momenten buiten het zicht van de ouders om. Dit zorgt voor een andere dynamiek in de ouder-kind relatie en vraagt andere vaardigheden van ouders, namelijk het inbeelden van de gevoelens en gedachten van het kind. Waar vrijwel onmiddellijk het affectieve empathie netwerk in de hersenen wordt ingeschakeld wanneer ouders
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw