269 A Nederlandse samenvatting een cross-sectionele moreel beraad-evaluatievragenlijst op twee momenten (T0, n = 34; T1, n = 22), en audio-opnamen van zes moreel beraad sessies. De zorgverleners beoordeelden moreel beraad als zeer waardevol in situaties waarin zij geconfronteerd werden met ethische uitdagingen en dilemma’s. Zij meldden dat moreel beraad hen hielp effectiever om te gaan met ethische uitdagingen, en dat het bijdroeg tot meer wederzijds begrip en open communicatie tussen teamleden. Bovendien zorgde het er volgens hen voor dat zij meer aandacht besteedden aan hun eigen argumenten en aan contextuele factoren, in plaats van blindelings het gehanteerde klinisch protocol te volgen. Voorts versterkte het hun vermogen om beslissingen te nemen en actie te ondernemen in ethisch moeilijke omstandigheden. De zorgverleners maakten echter ook kritische opmerkingen over moreel beraad: sommigen vonden dat er te veel tijd werd besteed aan het bespreken van één individuele casus, dat moreel beraad tot meer praktische en concrete resultaten moest leiden, en dat moreel beraad en de tijdens de moreel beraad sessies verworven inzichten beter moesten worden geïntegreerd en opgevolgd in het reguliere werkproces. Vooral in de zorg voor transgender kinderen en jongeren zijn behandelbeslissingen vaak omringd door complexe ethische controverses en onzekerheden. Tijdens moreel beraad sessies worden de redeneringen en de kennis van de zorgverleners meegenomen, maar moreel beraad maakt ook (mogelijke conflicten van) onderliggende normen en waarden expliciet en geeft suggesties hoe met de onzekerheid of onenigheid binnen een team om te gaan. Als zodanig kan moreel beraad worden gezien als een instrument dat aanvullend kan worden gebruikt in ‘complexe’ gevallen. Er is meer onderzoek nodig naar de daadwerkelijke bijdrage van moreel beraad aan de verbetering van de zorgkwaliteit (inclusief de bepalende factoren), de betrokkenheid van transgender personen bij moreel beraad sessies, en naar hoe ethiekondersteuning meer kan worden geïntegreerd in de dagelijkse werkprocessen. Hoofdstuk 10. Discussie Ethische uitdagingen en dilemma’s zijn onlosmakelijk verbonden met transgenderzorg, met name als het gaat om de zorg voor kinderen en jongeren en de mogelijke levenslange gevolgen van het al dan niet verlenen van medische behandeling in een vroeg stadium. Dit komt omdat het een relatief nieuw gebied betreft, waarin de ontwikkelingen snel gaan, er nog relatief weinig empirische onderzoeksgegevens beschikbaar zijn over de resultaten op de lange termijn, en het onderwerp is van een gepolariseerd debat. De uitdagingen en dilemma’s rond vroegtijdige medische behandeling, die zo’n tien jaar geleden al door zorgverleners werden geuit, zoals beschreven in ons eerste artikel uit 2015, lijken sindsdien alleen maar groter en nijpender te zijn geworden (Vrouenraets et al., 2015). Aanvankelijk leken deze dilemma’s alleen aan de orde voor degenen die direct bij
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw